Draken

Op één van de belangrijkste feestdagen in China worden drakenbootraces gehouden. In dit wereldverhaal lees je waarom drakenbootraces al meer dan 2000 jaar bestaan, en wat hebben Chinese mensen met draken? Je vindt overal afbeeldingen van draken, zelfs op de mantel van de keizer en op bruidskleding. En o ja, 2024 is ook nog eens het astrologische Jaar van de Draak – misschien blijk jij er wel één te zijn.

Auteur: Marijke Kunst

Drakenbootraces – wie is de snelste

Op de vijfde dag van de vijfde maand van de Chinese kalender, eind mei of in juni, wordt het Duanwu Festival 端午节- Drakenbootfestival - gevierd. Er worden dan grootse drakenbootraces gehouden, vol spanning gevolgd door duizenden toeschouwers. Een drakenboot is een zeer lange en ranke boot, bemand door 18 tot 20 roeiers, een stuurman en een tamboer die het tempo aangeeft, maar er zijn ook kleinere boten met 8 tot 10 roeiers. Tijdens de wedstrijden zijn de boten uitgerust met een drakenkop met bolle ogen, grote neusvleugels, een tong die uit een lange snuit steekt, en een geschubde drakenstaart. Drakenbootraces zijn sinds 1976 een nationale sport maar de geschiedenis ervan gaat meer dan 2000 jaar terug. Vermoedelijk wordt de geliefde en deugdzame staatsman Qu Yuan (c. 340–278 voor Chr.) herdacht die na onenigheid met de keizer werd verbannen en in de Miluo rivier sprong. De lokale bevolking probeerde hem nog met bootjes te redden. Duanwu Festival is sinds 2008 een nationale feestdag, en sinds 2009 een UNESCO dag en Intangible Cultural Heritage of Humanity.

Houten model van een drakenboot, Qing periode (1644-1911). (RV-1905-177)
Houten model van een drakenboot, Qing periode (1644-1911). (RV-1905-177)

Absolute heerser over hemel en aarde

In de Chinese mythologie, folklore en cultuur is de draak (long) een legendarische figuur. Een draak symboliseert vooral voorspoed en geluk. Aan draken worden voorspoedige, goedaardige krachten toegedicht, en ze kunnen natuurlijke elementen zoals de lucht en het water beheersen. Daarom bevindt een draak zich meestal in de wolken, waar hij regen kan veroorzaken en zo vruchtbaarheid voor het land brengt. Hij wordt vaak ook door andere gelukssymbolen zoals perziken en vleermuizen omringd.

Draken spelen al heel lang een belangrijke rol in de Chinese cultuur. In de provincie Henan is een beeldje gevonden uit de Yangshao cultuur (5000-3000 voor Chr.)

Rijk versierde mantel van papier zijn populaire offers aan de goden. Deze mantel is in de stijl van vroegere keizerlijke kostuums gemaakt, met het motief van een draak op de voorkant. De lengte van de mantel is o.a. afhankelijk van de status van de God
Rijk versierde mantel van papier zijn populaire offers aan de goden. Deze mantel is in de stijl van vroegere keizerlijke kostuums gemaakt, met het motief van een draak op de voorkant. De lengte van de mantel is o.a. afhankelijk van de status van de God

Wie bemachtigt de parel

Een Chinese draak heeft meestal een slangachtig lichaam met schubben en vier poten. Vaak is hij afgebeeld jagend op een vlammende parel.  De parel wordt onder andere geassocieerd met spirituele energie, wijsheid, voorspoed, kracht en onsterfelijkheid.

Een lege ruimte met een verleden

Een bezoek aan de zolder van haar huis betekende een keerpunt in haar proces. De zolder was ooit het thuis geweest van andere huurders en er waren nog steeds sporen van hun vroegere leven aanwezig. Op de zolder waren meubels, een televisie, wat huishoudelijke voorwerpen en gescheurd behang achtergebleven. Deze half-lege ruimte raakte Amouzou diep. Voor haar voelde het alsof ze een ruimte had gevonden die haar levensverhaal weerspiegelde.

Een teken in de Chinese dierenriem duurt een heel jaar. 2024 is het Jaar van de Draak. Je geboortejaar bepaalt dus welk sterrenbeeld je hebt, met de bijbehorende positieve en negatieve eigenschappen: Rat, Os, Tijger, Konijn, Draak, Slang, Paard, Geit, Aap, Haan, Hond en Varken. De eigenschappen van het dier in combinatie met één van de vijf elementen (water, vuur, metaal, hout, aarde) zegt iets over je persoonlijkheid, over de energie die je uitstraalt en wat jouw drijvende eigenschappen zijn. 

Hoeveel klauwen mag je dragen

In de Chinese cultuur symboliseren draken ook de keizerlijke imperiale macht. De drakenmantel van de keizer was herkenbaar aan negen draken met twee horens en vijf klauwen - op de voor- en achterkant afgebeeld. Een gehoornde draak is één van de meest machtige draken hi beheerst de regen. Alleen de keizer en een selecte groep hovelingen van hoge afkomst mochten een mantel met een draak met vijf klauwen dragen. Mantels met vier klauwen waren bestemd voor lagere edellieden, en mantels met drie klauwen voor de gewone man.

Mantel voor een Manchu vrouw in de Qing periode. (RV-02-1165)
Mantel voor een Manchu vrouw in de Qing periode. (RV-02-1165)

Keizer en keizerin voor één dag

Op bruidskleding werden verschillende gelukssymbolen afgebeeld zoals draken en feniksen - symbool van de keizer en keizerin - die samen huwelijksgeluk symboliseren. In China en in gemeenschappen met een Chinese achtergrond in andere landen droeg een bruidspaar een bruidskostuum dat leek op het tenue van Chinese keizer en zijn vrouw. Een bruid droeg een mantel die leek op de indrukwekkende drakenmantels van de Chinese keizers. Meer weten over dit en andere prachtige Chinese bruidskleding uit onze collectie?